2 Schemat obrotu gotówkowego

Zastanówmy się nad możliwym schematem działania systemu, w którym transakcje odbywają się bez udziału banku. Bardzo bliski rzeczywistości jest schemat ukazany na rysunku 2.1. Przedstawiam na nim przepływ gotówki między uczestnikami systemu. Pieniadze przekazywane są tak jak pokazują strzałki -- w obie strony. Od świata rzeczywistego różni się on tylko tym, iż nie uwzględniono tu transakcji między sklepami. Schemat ten nie ukazuje też przepływu pieniędzy między bankami, gdyż protokoły używane do tych celów nie mają żadnego związku z protokołami jakie są stosowane przez sklepy i klientów. Protokoły umożliwiające takie formy płatności byłyby oczywiście bardzo wygodne i elastyczne, jednak stwarzają one niebezpieczeństwo, iż jeden nieuczciwy klient utworzy wiele kopii jednego banknotu, wyda go wielokrotnie, a oszustwo zostanie wykryte z dużym opóźnieniem. Powstanie wtedy problem czy transakcje dokonane w dobrej wierze przez oszukanych uczestników systemu posługujących się skopiowanymi banknotami należy honorować i kto powinien odpowiadać za straty. Oczywiście każdy protokół, w którym transakcje są autonomiczne jest zagrożony tego typu atakiem. Należy więc minimalizować ewentualne straty. Rozwiązaniem może być protokół, w którym elektroniczny banknot pokonuje jak najkrótszą drogę w czasie korzystania z niego. Na rysunku 2.2 przedstawiłem przepływ pieniędzy między uczestnikami najprostszego systemu. Banknot pobrany w banku jest wydawany tylko raz. W tym schemacie banknot związany jest z bankiem który go utworzył. Nie może byc on przekazywany między klientami. Dzięki temu droga jaką banknot pokona, w trakcie gdy będzie w użyciu jest krótka. W przeciwieństwie do tego banknot z poprzedniego schematu przedstawionego na rysunku 2.1 może pokonać długą drogę, a ewentualne oszustwo polegające na dwukrotnym wydaniu tego samego banknotu zostanie wykryte dopiero gdy oba banknoty zostaną zwrócone do banku.

Rysunek 2.1: Uproszczony schemat dokonywania płatności w świecię rzeczywistym. Może on być dobrym modelem protokołu mikropłatności. Stzrałki przedstawiają przepływ pieniędzy.

Rysunek 2.2: Najprostrzy schemat dokonywania mikropłatności. Pieniądze przekazywane są tylko na drodze bank -- klient -- sklep -- bank. Nie może nastąpić przekazanie banknotów między klientami, a banknot musi zostać zwrócony do banku, który go utworzył.